Canadese slachtoffers

Op 8 april 2015, zeventig jaar na de bevrijding van Colmschate, werd voor de Ichtuskerk te Colmschate een gedenkbord onthuld door burgemeester Heidema van de gemeente Deventer en Kolonel M. Hogan van de Canadese ambassade. Daarop staan de namen van 46 Canadezen die in de periode van 5 tot 11 april 1945 in de omgeving van Colmschate (bestaande uit het dorp en de buurschappen de Snippeling, Oxe, de Bannink en de Vijfhoek) sneuvelden. Zij werden in eerste instantie op een tijdelijke rustplaats tegenover huize Oxerhof in Oxe begraven. In januari 1946 werden de lichamen overgebracht naar de Canadese Begraafplaats te Holten.

Route van de Canadezen

Het gedenkbord toont ook de route die de 3e Canadese Infanterie Divisie (The Royal Winnipeg Rifles, The Regina Rifle Regiment en The Canadian Scottish Regiment, gesteund door The Queen’s Own Rifles) onder commando van brigadegeneraal T.G. Gibson (van de 7e Infanterie Brigade) vanuit Oxe via Colmschate richting Schalkhaar aflegde. In Oxe hadden ze het drama van de Oxerhof ontdekt.

Verzetactiviteiten

Daarnaast vermeldt het bord de verzetsactiviteiten die plaatsvonden in Colmschate. Met name wordt stilgestaan bij de inwoners die in de oorlog, met gevaar voor eigen leven, gevluchte krijgsgevangenen, geallieerde piloten of andere onderduikers voorthielpen of op andere wijze actief verzet hebben getoond. Op de foto achter het gedenkbord ziet u de pastorie, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog op de bovenverdieping onderduikers verborgen zaten, terwijl op de begane grond een Duitse commandant een kamer had gevorderd.

Het gedenkbord voor de Ichtuskerk sluit af met de tekst:

STA EEN MOMENT STIL IN VREDESTIJD
VRIJHEID IS NIET VANZELFSPREKEND

De Canadese slachtoffers

De 46 Canadezen die hun leven gaven en tijdelijk bij huize Oxerhof werden begraven (met link naar hun persoonlijke informatie):

• Atkinson, Elmer H.
• Bell, George R.
• Belton, Francis E.
• Black, Thomas S.
• Boxall, Leslie A.
• Burns, William
• Chalifaux, Joseph
• Cherry, Frank A.
• Chisamore, Murray H.R.
• Craik, Robert J.
• Dobson, Stanley R.
• Duffney, Peter
• Ell, Canisius J.
• Eluke, William
• Ewoniuk, George
• Hand, Eric D.
• Helgeland, Alfred
• Hetherington, Clinton R.
• Hodkin, Richard H.
• Januik, Frank S.
• Juntunen, William
• Kay, David
• Kosowan, James J.G.
• Laforte, Philip
• MacLean, William A.
• Magill, James K.
• Marzoff, Philip A.
• Mason, Gerald H.
• McLachlan, Daniel
• Mitchell, Clayton L.
• Murray, Alfred A.
• Nelson, Jack A.
• Ness, Russell M.
• O’Connor, Samuel
• Rawlings, Victor A.
• Reyers, Frank X.
• Sim, Roy J.
• Smith, Fred I.
• Smith, Harry H.
• Smith, James G.
• Wallace, Fraser F.W.
• Wanlin, Alphonse V.
• Wilson, George S.
• Worden, Edwin O.
• York, Mervin H.
• Onbekende soldaat (mogelijk: Atkins, E.R)

Bron: Traces of War

80 jaar vrijheid

Op 8 april 2025 was er in het kader van 80 jaar vrijheid extra aandacht voor de 46 Canadese soldaten die zijn omgekomen voor de bevrijding van Colmschate. Hun namen, en waar beschikbaar ook hun leeftijden, werden voorgelezen door Riet Alfrink. Tijdens het voorlezen werd voor elke gesneuvelde soldaat een kaars aangestoken door Petra van den Berg en Ineke de Winter.